ပါးခ်ိတ္ေရာင္ ေရာဂါ (Mumps)

ပါးခ်ိတ္ ေရာင္ ေရာဂါသည္ မန္႔ (ၾကာစ်) ဗိုင္းရပ္စ္ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြား ရတဲ့ ေရာဂါျဖစ္ပါ တယ္။ အဲဒီ ေရာဂါဟာ ေဆာင္းတြင္း ကာလနဲ႔ မိုးဦးက် ကာလ ေတြမွာ အဓိက ကူးစက္ ျဖစ္ပြား တတ္ပါတယ္။

ကူးစက္ရာ လမ္းေၾကာင္း – ကူးစက္ရာ လမ္းေၾကာင္းကို ၾကည့္တဲ့ အခါ လူနာနဲ႔ တုိက္႐ိုက္ထိ ေတြ႕ ကူးစက္ျခင္းနဲ႔ အစက္ငယ္ ကူးစက္ျခင္း လည္း ရွိတယ္။ ေလေၾကာင့္ ထြက္သက္ ၀င္သက္၊ တံေတြး၊ ေရာဂါ ရွိသူရဲ႕ အခန္းရွိ ပစၥည္းမ်ား၊ အုိးခြက္ ပန္းကန္မ်ား၊ အိပ္ရာ၊ ျခင္ေထာင္၊ အဝတ္အ စားမ်ား၊ ေရာဂါျဖစ္ဖူး သူရဲ႕အနာေဖး မ်ားမွ တစ္ဆင့္ ကူးစက္ေစပါ တယ္။

ေရာဂါ လကၡ ဏာမ်ား – မန္႕ (ၾကာစ်) ပါးခ်ိတ္ေရာင္ ေရာဂါ လကၡဏာ မ်ားမွာ ဖ်ားျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ပါးေစာင္မ်ား နာလာျခင္း၊ ပါးစပ္ဟ မရ ျဖစ္ျခင္း၊ ပါးခ်ိတ္ ႏွစ္ဖက္လံုး ေရာင္ရမ္း ျခင္းႏွင့္ ေနာက္ ၁ဝ ရက္ၾကာ ေပ်ာက္ ကင္းသြားျခင္း တို႔ျဖစ္ၿပီး ေသဆံုးႏိုင္ျခင္း မရွိပါ။ ပါးခ်ိတ္ေရာင္ လူနာကို အေရာင္ေပ်ာက္တဲ့ အထိ တစ္ပတ္ခန္႔ သီးျခားထားဖို႔ လုိပါတယ္။ ဆက္စပ္ သူမ်ားကို ကာကြယ္တဲ့ အေနနဲ႔ ထပ္ဆင့္ျမႇင့္ စီဖရန္ ၅ဝဝ မီလီဂရမ္ ႏွစ္လံုး တစ္ခါတည္း တိုက္ရမယ္။ နီးစပ္သူ မ်ားကို သီးျခား ထားစရာမ လိုပါ။

မကူးစက္ ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ နည္းမ်ား – ႀကိဳတင္ ကာကြယ္နည္းမွာ ကာကြယ္ေဆး ေပၚလာၿပီး အေနာက္ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ထိုးႏွံ တတ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္ရင္ ဆရာဝန္နဲ ႔ျပသကာ ၫႊန္ၾကားတဲ့ ေဆးၫႊန္း အတုိင္း တိက်ေသ ခ်ာစြာ ေသာက္ဖို႔ လုိပါတယ္။ ပါးခ်ိတ္ေရာင္ ေရာဂါဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ျဖစ္လို႔ ကာကြယ္ေဆး ႏွစ္စဥ္ထိုး ႏွံဖုိ႔ လုိပါတယ္။ မန္႔ ကာကြယ္ ေဆးကို ထိုးႏွံထားရင္ ေရာဂါ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ တုပ္ေကြး ေရာဂါလုိ ႏွာရည္ယို ျခင္းႏွင့္ အသက္ရွဴ ေခ်ာင္းဆိုး ရာမွ ကူးစက္ႏုိင္ပါ တယ္။ လူမွလူကို ကူးစက္တယ္။ တစ္ပတ္ ခန္႔ၾကာမွ သူ႔ဘာသာ သက္သာ လာၿပီး စားႏုိင္ ေသာက္ႏုိင္ ျပန္ျဖစ္ လာတယ္။

ေနာက္ထပ္ ဗက္တီး ရီးယား မဝင္ရေအာင္ ပိုးသတ္ေဆး စီဖရန္ သို႔မဟုတ္ အေမာက္ဆလင္ ၂၅ဝ မီလီဂရမ္ တစ္ေန ႔ႏွစ္ႀကိမ္၊ လူႀကီးအတြက္ ၅ဝဝ မီလီဂရမ္ တစ္ေန ႔ႏွစ္ႀကိမ္ ခုနစ္ရက္မွ ၁ဝ ရက္အထိ တိုက္ေကြၽး ႏုိင္တယ္။ တုိက္ရင္ ပါရာ စီတေမာ၊ ကီးမို႔စ္ (Paracetamol, Kemose) တစ္ေန ႔ႏွစ္ႀကိမ္ တုိက္ႏုိင္တယ္။ ဆားရည္နဲ႔ မၾကာခဏ ပလုတ္က်င္း သင့္တယ္။ ဓာတ္ဆား ရည္ ေသာက္သင့္တယ္။ လူနာကို သီးျခားထား ကုသဖုိ႔ လုိပါမယ္။ သိပ္ျပင္း ထန္ရင္ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္း သြားၿပီး ဆရာဝန္ရဲ႕ ၫႊန္ၾကားခ်က္ အတုိင္း ေသခ်ာ တိက်တဲ့ ေဆးကို တုိက္သင့္ပါ တယ္။

ကုသျခင္း – ပံုမွန္အ တုိင္း လႈပ္ရွားသြား လာႏိုင္ေပမယ့္ သီးျခား ေနသင့္တယ္။ ေရာဂါ ႏွစ္မ်ဳိး ျဖစ္လုိ႔ တုပ္ေကြး သက္သာ ေအာင္ ပါရာစီတေမာ (Paracetamol) စသျဖင့္ ေသာက္ႏုိင္ တယ္။ ေႏြးေႏြး ေထြးေထြး ေနရမယ္။ အပူျပင္း ရင္ ေရပတ္ တုိက္ကာ အေအးခန္း (Aircon) ခန္းမွာ ေနႏုိင္ပါ တယ္။ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္း ေတြမွာ ဆရာဝန္န ႔ဲျပသၿပီး ဆရာဝန္ ၫႊန္ၾကားတဲ့ ေဆးေတြကို တိက်ေသ ခ်ာစြာ ေသာက္သင့္ပါ တယ္။ ဒီေရာ ဂါဟာ လူအ ခ်င္းခ်င္း ကူးစက္ ႏုိင္လုိ႔ ျပဳစုေပးတဲ့ သူေတြ အေနနဲ႔လည္း ထပ္ဆင့ ္ျမႇင့္ေဆး စီဖရန္ ၅ဝဝ မီလီဂရမ္ ႏွစ္လံုး တစ္ႀကိမ္တည္း ေသာက္သံုး ထားသင့္ တယ္။

===========

ေဒါက္တာ လြင္သန္႔ (ေဆး-၂)

Unicode Version ဖြင့် ဖတ်ပါ
★★★

ပါးချိတ်ရောင် ရောဂါ (Mumps)

ပါးချိတ် ရောင် ရောဂါသည် မန့် (ကြာဈ) ဗိုင်းရပ်စ် ကြောင့် ဖြစ်ပွား ရတဲ့ ရောဂါဖြစ်ပါ တယ်။ အဲဒီ ရောဂါဟာ ဆောင်းတွင်း ကာလနဲ့ မိုးဦးကျ ကာလ တွေမှာ အဓိက ကူးစက် ဖြစ်ပွား တတ်ပါတယ်။

ကူးစက်ရာ လမ်းကြောင်း – ကူးစက်ရာ လမ်းကြောင်းကို ကြည့်တဲ့ အခါ လူနာနဲ့ တိုက်ရိုက်ထိ တွေ့ ကူးစက်ခြင်းနဲ့ အစက်ငယ် ကူးစက်ခြင်း လည်း ရှိတယ်။ လေကြောင့် ထွက်သက် ဝင်သက်၊ တံတွေး၊ ရောဂါ ရှိသူရဲ့ အခန်းရှိ ပစ္စည်းများ၊ အိုးခွက် ပန်းကန်များ၊ အိပ်ရာ၊ ခြင်ထောင်၊ အဝတ်အ စားများ၊ ရောဂါဖြစ်ဖူး သူရဲ့အနာဖေး များမှ တစ်ဆင့် ကူးစက်စေပါ တယ်။

ရောဂါ လက္ခ ဏာများ – မန့် (ကြာဈ) ပါးချိတ်ရောင် ရောဂါ လက္ခဏာ များမှာ ဖျားခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ပါးစောင်များ နာလာခြင်း၊ ပါးစပ်ဟ မရ ဖြစ်ခြင်း၊ ပါးချိတ် နှစ်ဖက်လုံး ရောင်ရမ်း ခြင်းနှင့် နောက် ၁ဝ ရက်ကြာ ပျောက် ကင်းသွားခြင်း တို့ဖြစ်ပြီး သေဆုံးနိုင်ခြင်း မရှိပါ။ ပါးချိတ်ရောင် လူနာကို အရောင်ပျောက်တဲ့ အထိ တစ်ပတ်ခန့် သီးခြားထားဖို့ လိုပါတယ်။ ဆက်စပ် သူများကို ကာကွယ်တဲ့ အနေနဲ့ ထပ်ဆင့်မြှင့် စီဖရန် ၅ဝဝ မီလီဂရမ် နှစ်လုံး တစ်ခါတည်း တိုက်ရမယ်။ နီးစပ်သူ များကို သီးခြား ထားစရာမ လိုပါ။

မကူးစက် နိုင်အောင် ကြိုတင် ကာကွယ် နည်းများ – ကြိုတင် ကာကွယ်နည်းမှာ ကာကွယ်ဆေး ပေါ်လာပြီး အနောက် နိုင်ငံများတွင် ထိုးနှံ တတ်ကြောင်း တွေ့ရပါတယ်။ ရောဂါဖြစ်ရင် ဆရာဝန်နဲ့ပြသကာ ညွှန်ကြားတဲ့ ဆေးညွှန်း အတိုင်း တိကျသေ ချာစွာ သောက်ဖို့ လိုပါတယ်။ ပါးချိတ်ရောင် ရောဂါဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ဖြစ်လို့ ကာကွယ်ဆေး နှစ်စဉ်ထိုး နှံဖို့ လိုပါတယ်။ မန့် ကာကွယ် ဆေးကို ထိုးနှံထားရင် ရောဂါ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ တုပ်ကွေး ရောဂါလို နှာရည်ယို ခြင်းနှင့် အသက်ရှူ ချောင်းဆိုး ရာမှ ကူးစက်နိုင်ပါ တယ်။ လူမှလူကို ကူးစက်တယ်။ တစ်ပတ် ခန့်ကြာမှ သူ့ဘာသာ သက်သာ လာပြီး စားနိုင် သောက်နိုင် ပြန်ဖြစ် လာတယ်။

နောက်ထပ် ဗက်တီး ရီးယား မဝင်ရအောင် ပိုးသတ်ဆေး စီဖရန် သို့မဟုတ် အမောက်ဆလင် ၂၅ဝ မီလီဂရမ် တစ်နေ့နှစ်ကြိမ်၊ လူကြီးအတွက် ၅ဝဝ မီလီဂရမ် တစ်နေ့နှစ်ကြိမ် ခုနစ်ရက်မှ ၁ဝ ရက်အထိ တိုက်ကျွေး နိုင်တယ်။ တိုက်ရင် ပါရာ စီတမော၊ ကီးမို့စ် (Paracetamol, Kemose) တစ်နေ့နှစ်ကြိမ် တိုက်နိုင်တယ်။ ဆားရည်နဲ့ မကြာခဏ ပလုတ်ကျင်း သင့်တယ်။ ဓာတ်ဆား ရည် သောက်သင့်တယ်။ လူနာကို သီးခြားထား ကုသဖို့ လိုပါမယ်။ သိပ်ပြင်း ထန်ရင် ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်း သွားပြီး ဆရာဝန်ရဲ့ ညွှန်ကြားချက် အတိုင်း သေချာ တိကျတဲ့ ဆေးကို တိုက်သင့်ပါ တယ်။

ကုသခြင်း – ပုံမှန်အ တိုင်း လှုပ်ရှားသွား လာနိုင်ပေမယ့် သီးခြား နေသင့်တယ်။ ရောဂါ နှစ်မျိုး ဖြစ်လို့ တုပ်ကွေး သက်သာ အောင် ပါရာစီတမော (Paracetamol) စသဖြင့် သောက်နိုင် တယ်။ နွေးနွေး ထွေးထွေး နေရမယ်။ အပူပြင်း ရင် ရေပတ် တိုက်ကာ အအေးခန်း (Aircon) ခန်းမှာ နေနိုင်ပါ တယ်။ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်း တွေမှာ ဆရာဝန်န့ဲပြသပြီး ဆရာဝန် ညွှန်ကြားတဲ့ ဆေးတွေကို တိကျသေ ချာစွာ သောက်သင့်ပါ တယ်။ ဒီရော ဂါဟာ လူအ ချင်းချင်း ကူးစက် နိုင်လို့ ပြုစုပေးတဲ့ သူတွေ အနေနဲ့လည်း ထပ်ဆင့ ်မြှင့်ဆေး စီဖရန် ၅ဝဝ မီလီဂရမ် နှစ်လုံး တစ်ကြိမ်တည်း သောက်သုံး ထားသင့် တယ်။

===========

ဒေါက်တာ လွင်သန့် (ဆေး-၂)